3. Transparant over kosten

De kosten van het pensioenbeheer bestaan uit de totale kosten van de dienstverlening van onze uitvoeringsorganisatie TKP en een toedeling vanuit de algemene kosten. Onder de algemene kosten vallen onder andere de contributies en bijdragen voor de toezichthouders, de accountants-, actuaris- en advieskosten en de kosten van het bestuur, het verantwoordingsorgaan en het bestuursbureau. 

De algemene kosten zijn niet direct gerelateerd aan pensioenbeheer of vermogensbeheer. De toebedeling van de algemene kosten vindt plaats naar de verhouding van de pensioenbeheerkosten en vermogensbeheerkosten ten opzichte van de totale som van deze kosten. De verhouding van de pensioenbeheer- en vermogensbeheerkosten is niet vast en kan van jaar op jaar veranderen. Dit komt met name omdat de vermogensbeheerkosten meer fluctueren dan de pensioenbeheerkosten. De vermogensbeheerkosten zijn namelijk afhankelijk van de omvang van het belegd vermogen en de vergoedingen die deels prestatieafhankelijk zijn. 

De totale kosten van het pensioenbeheer, inclusief de toedeling vanuit de algemene kosten van 11,3%, stegen in 2024 ten opzichte van 2023 met € 900 duizend. Vorig jaar was er sprake van een stijging van € 420 duizend. De pensioenbeheerkosten per deelnemer stegen daardoor van € 199 in 2023 naar € 219 in 2024. 

De afgelopen jaren zijn onze kosten toegenomen. Dat hangt in grote mate samen met de voorbereidende werkzaamheden die wij doen in het kader van de nieuwe Wtp. Sinds de start van het project voor de Wtp maken wij kosten om op een zorgvuldige en verantwoorde wijze de nieuwe wet te kunnen implementeren. Er lopen ook grote projecten om te zorgen dat de pensioengegevens van onze deelnemers van goede kwaliteit zijn voordat wij overstappen naar een nieuwe pensioenregeling. Daarnaast wordt er hard gewerkt aan de inrichting van de pensioensystemen om straks onze nieuwe pensioenregeling uit te voeren. Bij andere pensioenfondsen zien wij ook dat de kosten de afgelopen jaren zijn toegenomen. In 2024 heeft ons pensioenfonds € 1,4 miljoen aan kosten gemaakt in het voorbereidingstraject voor Wtp bij onze pensioenuitvoerders. Daarin zijn de kosten voor externe adviseurs en projectkosten meegenomen. 

Het bestuur beoordeelt de kosten van het pensioenbeheer in het licht van de pensioenregeling die we momenteel uitvoeren en de nieuwe pensioenregeling die we in de toekomst uitvoeren. Het bestuur acht de uitvoeringskosten passend bij de mate van complexiteit van de pensioenregeling en de uitgebreide communicatiediensten vanuit TKP. We concluderen dat het systeem van toewijzing van de algemene kosten, hoewel dit wel met fluctuaties gepaard gaat, in de tijd consistent en uitlegbaar is.

Wij merken op dat de kosten die in het kader van het nieuwe pensioenstelsel worden gemaakt van tijdelijke aard zijn. De verwachting is dat deze projectkosten nog enkele jaren zullen aanhouden. 

Het beleggen van de pensioenpremies voor een goed pensioen brengt kosten met zich mee. Deze kosten gaan af van het rendement. Wij kijken kritisch naar de kosten die we maken. Bij de beleggingen maken we altijd een afweging tussen verwacht rendement, risico, kosten en duurzaamheid. De kosten verschillen per beleggingscategorie. Het beleggen in duurdere categorieën (bijvoorbeeld private equity en private debt) levert - gecorrigeerd voor kosten - op de lange termijn naar verwachting meer rendement op. Dat kan een hoger kostenniveau rechtvaardigen. 

De totale vermogensbeheerkosten inclusief transactiekosten bedroegen in 2024 € 80,8 miljoen. Dit is 0,71% van het van het gemiddeld belegd vermogen. Het grootste deel bedroeg de vermogensbeheerkosten voor de DB-regeling. Die waren in 2024 inclusief transactiekosten gelijk aan € 75,6 miljoen. 

Voor meer details over de kosten vermogensbeheer binnen de DB-regeling en de BPR-regeling verwijzen we naar hoofdstuk 2 over de beleggingen.

Eens in de drie jaar zetten wij onze kosten af tegen de pensioenfondsenmarkt (184 pensioenfondsen). Onze vermogensbeheerkosten zijn relatief hoog in vergelijking met die van andere pensioenfondsen. Dit wordt veroorzaakt door beleggingscategorieën als niet-beursgenoteerd vastgoed en private equity, waarvan de beheerkosten hoger zijn dan bijvoorbeeld beursgenoteerde aandelen. Daarnaast beheren we een groot deel van de beleggingsportefeuille actief, waarbij de beleggingen verdeeld worden over verschillende managers. Ons uitgangspunt daarbij is dat actief beheer voor de geselecteerde beleggingscategorieën op termijn een hoger rendement oplevert. Als we over een langere periode terugkijken, heeft het actieve beheer inderdaad extra rendement opgeleverd.

Bestuursoordeel over de vermogensbeheerkosten

De totale vermogensbeheerkosten voor het DB-vermogen inclusief transactiekosten bedroegen in 2024 0,74% van het gemiddeld belegd vermogen. Van deze totale vermogensbeheerkosten is 0,10%-punt toe te schrijven aan prestatieafhankelijke vergoedingen op de actief beheerde beleggingen. Deze actief beheerde beleggingen realiseerden in 2024 voor het totaal van de portefeuille geen extra rendement. Een aantal fondsen behaalden wel een positief relatief rendement, waar andere fondsen achter bleven bij de benchmark. De prestatievergoedingen die zijn uitgekeerd, hebben betrekking op het deel van de portefeuille waar actief beheer wel een extra rendement heeft behaald.

Veel van de beleggingscategorieën laten over een langere periode van 3-5 jaar een positief relatief rendement zien. Dit is ook de periode waar wij naar kijken om actief beheer te beoordelen. Wanneer we bijvoorbeeld terugkijken op de afgelopen 4 jaar, dan heeft actief beheer extra rendement opgeleverd. In absolute getallen is de extra gerealiseerde opbrengst in de periode 2021 tot en met 2024 € 77,4 miljoen. Dat is € 6,8 miljoen meer dan de prestatievergoedingen aan managers van € 70,5 miljoen.

Wij zijn er als bestuur van overtuigd dat actief beheer op de lange termijn positief bijdraagt aan het rendement. We accepteren daarom de hogere kosten die deze keuze met zich meebrengt. De over een langere periode extra gerealiseerde opbrengst door actief beheer onderbouwt deze keuze. Over 2024 was de prestatievergoeding relatief laag. Dit is passend bij de beperkte toegevoegde waarde in het afgelopen jaar. 

Deze overtuiging neemt niet weg dat we als bestuur kritisch zijn op een langere periode waarin geen positief relatief rendement wordt behaald met actief beheer. Voor aandelen small caps heeft het achterblijvende rendement er onder meer voor gezorgd dat er in 2024 afscheid is genomen van deze categorie. Evaluaties van externe managers vinden minimaal eens in de 3 jaar plaats en als er geen sprake is van een positief relatief rendement volgens de doelstelling, wordt dit geïntensiveerd naar jaarlijks.

Uit de vergelijking met andere pensioenfondsen blijkt dat onze vermogensbeheerkosten hoger zijn dan bij andere pensioenfondsen. Dit wordt verklaard door relatief veel actief beheerde beleggingen en een aantal complexe beleggingscategorieën in onze portefeuille, bijvoorbeeld private equity. Wij zijn ervan overtuigd dat specialistische managers op deelgebieden binnen beleggingscategorieën bijdragen aan een hoger rendement. Daarom kiezen we voor beleggen met verschillende specialistische managers. Ook complexe categorieën realiseren naar verwachting een hoger rendement, omdat ze illiquide zijn en niet voor iedereen toegankelijk. Wij concluderen dat de kosten relatief hoog liggen ten opzichte van andere pensioenfondsen, maar we achten de gemaakte keuzes verantwoord in het licht van het op termijn hogere verwachte rendement. De specifieke vermogensbeheerkosten over 2024 zijn verklaarbaar en goed uitlegbaar, gegeven onze beleggingsovertuigingen. 

De transactiekosten zijn in 2024 toegenomen als gevolg van de volledige verkoop van small caps en aankoop van wereldwijde aandelen en aandelen opkomende markten. De kosten zijn passend bij de ontwikkelingen in financiële markten en de toe- en uittredingen in de beleggingen in het afgelopen jaar. 

Als bestuur beoordelen we het totale niveau van de vermogensbeheerkosten over 2024 als acceptabel en passend bij de behaalde resultaten en gemaakte keuzes.