Schattingen van de actuele waarde zijn een momentopname, gebaseerd op de marktomstandigheden en de beschikbare informatie over het financiële instrument. Deze schattingen zijn van nature subjectief en bevatten onzekerheden en een significante oordeelsvorming (bijvoorbeeld rentestand, volatiliteit, schatting van kasstromen, etc.) en kunnen derhalve niet met precisie worden vastgesteld.

In 2024 bedraagt de negatieve derivatenpositie € 1.185,9 miljoen (2023: € 1.281,5 miljoen).

In de 'overige beleggingen' worden de beleggingen in private equity en money market funds verantwoord. Daarnaast worden ook de beleggingsliquiditeiten onder 'overige beleggingen' verantwoord. De vorderingen en schulden inzake beleggingen en het onderpand op de derivaten zijn in 2024 en 2023 niet opgenomen onder de 'overige beleggingen' maar separaat opgenomen onder de vorderingen en overlopende activa en de overige schulden en overlopende passiva.

Het saldo onder overige mutaties in de categorie 'Overige beleggingen' heeft betrekking op de betalingen en ontvangsten van kasonderpand.

In 2023 heeft de fondsbeheerder de structuur van een aantal beleggingsfondsen vereenvoudigd. Voor het pensioenfonds betekende dit dat beleggingen in bepaalde ‘feeder’ fondsen verkocht werden en dat voor dezelfde waarde werd belegd in het ‘master’ fonds. Het pensioenfonds behield daarmee dezelfde onderliggende beleggingen. De hier uit voortvloeiende transacties zijn in bovenstaande overzicht mee genomen als verkoop respectievelijk aankoop (voor Aandelen betrof dit € 120,9 miljoen, voor Vastrentende waarden € 1.246,2 miljoen).

De verkrijgingsprijs van vastgoed bedraagt per balansdatum in totaal € 878,6 miljoen (2023: € 850,9 miljoen).

De verkrijgingsprijs van aandelen bedraagt per balansdatum in totaal € 2.072,7 miljoen (2023: € 1.861,7 miljoen). Er zijn geen aandelenposities met een belang groter dan 5% van de beleggingen in aandelen (2023: geen).

Het pensioenfonds belegt voor € 892,4 duizend ofwel 0,01% van de totale beleggingsportefeuille in de werkgever KPN N.V. In 2023 belegde het pensioenfonds niet in de werkgever KPN N.V.

De verkrijgingsprijs van vastrentende waarden bedraagt per balansdatum in totaal € 4.919,4 miljoen (2023: € 5.026,5 miljoen). Het pensioenfonds heeft geen vastrentende waarden uitgeleend (2023: geen).

De beleggingen onder "Hypothekenfonds" betreft de beleggingen in het MM Dutch Mortgage Fund.

De waarde van de beleggingen in MM Dutch Mortgage Fund bedraagt € 2.023,4 miljoen en is meer dan 5% van de beleggingen in vastrentende waarden. Echter, de uiteindelijke beleggingen zijn verspreid over een veelvoud van debiteuren.

In de bovenstaande weergave zijn alleen de positieve derivatenposities meegenomen in verband met het hoge saldo aan negatieve rentederivaten. De negatieve derivatenpositie staat aan de passiva zijde van de balans. Een toelichting inzake de derivatenposities is opgenomen in de paragraaf Risicobeheer.

In 2023 heeft de fondsbeheerder de structuur van een aantal beleggingsfondsen vereenvoudigd. Voor het pensioenfonds betekende dit dat beleggingen in bepaalde ‘feeder’ fondsen verkocht werden en dat voor dezelfde waarde werd belegd in het ‘master’ fonds. Het pensioenfonds behield daarmee dezelfde onderliggende beleggingen. De hier uit voortvloeiende transacties zijn in bovenstaande overzicht mee genomen als verkoop respectievelijk aankoop (voor Aandelen betrof dit € 21,5 miljoen, voor Vastrentende waarden € 373,6 miljoen). Dit zorgt er ook voor dat de aan- en verkopen in 2023 significant hoger zijn dan in 2024. 

De verkrijgingsprijs van vastgoed bedraagt per balansdatum in totaal € 60,8 miljoen (2023: € 57,8 miljoen).

De verkrijgingsprijs van aandelen bedraagt per balansdatum in totaal € 403,8 miljoen (2023: € 395,2 miljoen).

De verkrijgingsprijs van vastrentende waarden bedraagt per balansdatum in totaal € 591,9 miljoen (2023: € 576,8 miljoen).

Het herverzekeringscontract is in 2024 afgekocht en hiermee is het herverzekeringsdeel technische voorziening vervallen en zijn toekomstige uitkeringen opgenomen als vordering. Deze voorziening had betrekking op de toekomstige inleg van arbeidsongeschikte deelnemers van KPN-Contact, zoals deze periodiek door de herverzekeraar aan het pensioenfonds wordt overgemaakt. Daarnaast bestond deze voorziening uit ingegane arbeidsongeschiktheidsuitkeringen van het voormalige Ondernemingspensioenfonds (OPF) KPN en Stichting Voorzieningsfonds Getronics (SVG). 

De vorderingen inzake beleggingen betreffen kas onderpand en nog af te wikkelen transacties.

De vorderingen op de werkgever hebben voornamelijk betrekking op de voorlopige premieafrekening over het jaar 2024 (€ 9,0 miljoen). 

De vordering op de belastingdienst bestaat uit de terug te vorderen btw over het vierde kwartaal 2024.

De vordering op de herverzekeraar betreffen nog te verwachten uitkeringen van de herverzekeraars Nationale Nederlanden en Zwitserleven over de jaren 2025 en 2026. 

De overige vorderingen en overlopende activa bestaan voornamelijk uit de nog te ontvangen creditrente over het vierde kwartaal 2024 (€ 0,1 miljoen).

Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan één jaar.

Bij het berekenen van de reële dekkingsgraad van het pensioenfonds wordt ten behoeve van deze berekening de voorziening pensioenverplichtingen herrekend, rekenend houdend met de verwachte prijsinflatie. Doordat het premiedepot is opgenomen onder de langlopende schulden, wordt deze niet meegeteld in de bepaling van de dekkingsgraad. De reële dekkingsgraad is gelijk aan de beleidsdekkingsgraad gedeeld door de beleidsdekkingsgraad die is vereist voor de volledige toeslagverlening op basis van prijsinflatie. Op basis van deze definitie komt de reële dekkingsgraad ultimo 2024 uit op 99,6% (2023: 96,2%).

Voor het bepalen van het vereist eigen vermogen (de solvabiliteitstoets) maakt het pensioenfonds gebruik van het standaardmodel. Het bestuur acht het gebruik van het standaardmodel passend voor de risico's van het pensioenfonds. De uitkomsten van de solvabiliteitstoets zijn opgenomen onder de paragraaf 'Risicobeheer'.

De vermogenspositie van het pensioenfonds kan ultimo 2024 gekarakteriseerd worden als een situatie met een toereikende solvabiliteit omdat de beleidsdekkingsgraad hoger is dan de dekkingsgraad die hoort bij het vereist vermogen.

Pensioenopbouw

Onder pensioenopbouw is opgenomen de actuarieel berekende waarde van de diensttijdopbouw. Dit is het effect op de voorziening pensioenverplichtingen van de in het verslagjaar opgebouwde nominale rechten ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen. Verder is hierin begrepen het effect van de individuele salarisontwikkeling.

Toeslagverlening

De toeslagverlening voor deelnemers, pensioengerechtigden en gewezen deelnemers wordt gebaseerd op het afgeleide consumentenprijsindexcijfer (periode september - september). Bij een beleidsdekkingsgraad tussen 110% en de grens die nodig is voor toekomstbestendige toeslagverlening (in 2024 129,8%) kan een evenredige toeslag worden toegekend aan de actieve deelnemers. De evenredige toeslag wordt berekend op basis van de beleidsdekkingsgraad.

Voor de pensioengerechtigden en de gewezen deelnemers wordt de toeslag berekend aan de hand van het aanwezige vermogen boven de grens van 110%. De aldus bepaalde toeslag is hoger dan de evenredig berekende toeslag.

Het bestuur heeft op basis van de financiële positie besloten per 1 januari 2025 een gedeeltelijke toeslag te verlenen van 2,09% voor de actieve deelnemers en 2,17% voor de pensioengerechtigden en de gewezen deelnemers. De reguliere toeslag bedraagt in totaal € 169,5 miljoen en dit bedrag is toegevoegd aan de voorziening pensioenverplichtingen. 

Rentetoevoeging

De pensioenverplichtingen zijn opgerent met 3,439% (2023: 3,264%), op basis van de 1-jaarsrente van de RTS- curve aan het begin van het verslagjaar, wat overeenkomt met een bedrag van € 262,5 miljoen.

Onttrekking voor pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten

Verwachte toekomstige pensioenuitkeringen worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de pensioenen van de verslagperiode.

Toekomstige pensioenuitvoeringskosten (in het bijzonder excassokosten) worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de kosten van de verslagperiode.

Wijziging marktrente

Jaarlijks wordt per 31 december de marktwaarde van de technische voorzieningen herrekend door toepassing van de actuele rentetermijnstructuur.

De gemiddelde marktrente is per 31 december 2024 2,19% (2023: 2,36%) en daarmee 0,2%-punt lager dan per 31 december 2023. Als gevolg van deze daling van de marktrente is € 114,2 miljoen toegevoegd aan de voorziening pensioenverplichtingen. 

Wijziging actuariële grondslagen

De vaststelling van de toereikendheid van de voorziening voor pensioenverplichtingen is een inherent onzeker proces, waarbij gebruik wordt gemaakt van schattingen en oordelen door het bestuur van het pensioenfonds. Het effect van deze wijzigingen wordt verantwoord in het resultaat op het moment dat de actuariële uitgangspunten worden herzien.

In 2024 heeft het Actuarieel Genootschap nieuwe sterfteveronderstellingen gepubliceerd (AG prognosetafel). Het bestuur heeft besloten de pensioenverplichtingen te waarderen met toepassing van deze veronderstellingen. Dit heeft een verlagend effect op de voorziening pensioenverplichtingen van € 14,9 miljoen en een positief effect op de dekkingsgraad van 0,20%-punt.

Ook heeft het pensioenfonds de correctiefactoren op de sterftekansen geactualiseerd. Dit heeft een verhogend effect op de voorziening pensioenverplichtingen van € 9,0 miljoen en een negatief effect op de dekkingsgraad van 0,12%-punt.

Daarnaast is de opslag wezenpensioen die bij de voorziening van latent partnerpensioen van nog niet gepensioneerde deelnemers wordt toegepast verlaagd van 0,7% naar 0,6%. Dit heeft een verlagend effect op de voorziening pensioenverplichtingen van € 0,5 miljoen en een positief effect op de dekkingsgraad van 0,01%-punt.      

De basis voor vaststelling van de gehuwdheidsfrequenties voor de reservering voor latent partnerpensioen is geactualiseerd. Dit heeft een verlagend effect op de voorziening pensioenverplichtingen van € 1,0 miljoen en een positief effect op de dekkingsgraad van 0,01%-punt.                  

Voor het in het verleden opgebouwde zogeheten ongehuwden ouderdomspensioen is het percentage deelnemers waarvan wordt aangenomen dat ze op de pensioendatum een partner hebben aangepast van 77% naar 76%. Dit heeft een verhogend effect op de voorziening pensioenverplichtingen van € 2,0 miljoen en een negatief effect op de dekkingsgraad van 0,03%-punt.

Een tweetal pensioenproducten vanuit oude regelingen (WAO-aanvulling en ANW-hiaat) kent een onvoorwaardelijke stijging van de aanspraak. Dit heeft een verhogend effect op de voorziening pensioenverplichtingen van € 2,0 miljoen en een negatief effect op de dekkingsgraad van 0,03%-punt. 

Het totaal van bovengenoemde wijzigingen van de actuariële grondslagen bedraagt een verlagend effect op de voorziening pensioenverplichtingen van € 3,2 miljoen.                                        

Het resultaat op sterfte is in 2024, net als in 2023, relatief hoog. Deelnemers leefden korter dan verwacht.

De 'mutaties' bestaan voornamelijk uit de omzetting van DC naar DB als gevolg van uitdiensttredingen en pensioneren. In de overige technische grondslagen is onder andere de waarde van de garantie voor de 0%-garantieregeling verwerkt. De mutatie van de 0%-garantieregeling betreft in 2024 een afname van € 0,1 miljoen.

Het toeslagpercentage is bepaald over het lopende boekjaar en gaat in per 1 januari van het daaropvolgende jaar.

Deze voorziening betreft de voorziening voor ingegane ziektegevallen. De voorziening heeft overwegend een langlopend karakter. De voorziening voor arbeidsongeschiktheid is gelijk aan twee keer de risicopremie uit de premiestelling van het komende jaar. 

De totale premie die door de werkgevers in 2024 is gestort in het premiedepot bedraagt € 116,2 miljoen. De gedempte kostendekkende premie is uit het premiedepot onttrokken. In de totale premie is ook een bedrag opgenomen aan voorlopige afrekening 2024. Het deel van dit bedrag dat toegerekend moet worden aan het premiedepot wordt bepaald op basis van de gedempte kostendekkende premie. Op het moment dat deze definitief is bepaald, vindt nog een afrekening plaats.

In 2024 is een bedrag van € 2.394 onttrokken t.b.v. de financiering van de inkoop van de solvabiliteitsopslag van KPN-deelnemers bij de omzetting van DC-saldi bij pensioneren. 

De post 'Belastingen en premie sociale verzekeringen' betreft de nog af te dragen loonheffing, die maandelijks achteraf overgemaakt wordt naar de belastingdienst.

De schulden inzake beleggingen betreffen kas onderpand en nog af te wikkelen transacties.

De overige schulden en overlopende passiva bestaan voornamelijk uit de overlopende kosten over het boekjaar 2024 van € 3,5 miljoen, de openstaande crediteuren van € 0,6 miljoen en de schuld inzake afkoop klein pensioen van € 0,4 miljoen. De openstaande crediteuren hebben voornamelijk betrekking op kosten advieskosten (€ 0,3 miljoen), kosten TKP (€ 0,1 miljoen) en kosten bestuur, bestuursbureau en verantwoordingsorgaan (€ 0,1 miljoen).

De schuld inzake niet opgevraagde pensioenen is vanaf 2024 meegenomen in de voorziening pensioenverplichtingen risico pensioenfonds. In 2023 betrof dit een bedrag van € 1,2 miljoen. 

Alle schulden hebben een resterende looptijd korter dan één jaar.