Onze beleggingskeuzes zijn gebaseerd op een aantal uitgangspunten die van belang zijn voor een zo goed mogelijk langetermijnrendement bij aanvaardbare risico’s. 

Twee van de beleggingsovertuigingen zijn gericht op duurzaam en verantwoord beleggen:

• ‘Maatschappelijk verantwoord beleggen loont en draagt positief bij aan het risico-rendementsprofiel.’
• ‘Geld is een sturende kracht voor duurzame ontwikkeling.’

Als institutionele belegger nemen wij onze verantwoordelijkheid om op een maatschappelijk verantwoorde manier te beleggen. Wij hebben de overtuiging dat daarmee het risico-rendementsprofiel van de beleggingen verbetert en dat we tegelijkertijd een bijdrage leveren aan een leefbare wereld. We nemen daarom duurzaamheidscriteria mee bij al onze beleggingsbeslissingen. Daarbij is het 'do no harm'-principe leidend. Daarnaast beleggen we ook een deel van het vermogen in impactbeleggingen, activiteiten die nadrukkelijk gericht zijn op het leveren van een positieve en meetbare sociale of milieu-impact ('do good'). Binnen de totale beleggingsportefeuille willen we eind 2026 minimaal 5% van het vermogen belegd hebben in impactbeleggingen.

Het pensioenfonds wil focus houden in de beleggingsportefeuille en dat geldt ook voor maatschappelijk verantwoord beleggen. Daarom hebben we binnen het MVB-beleid drie speerpunten vastgesteld. In verschillende deelnemerspanels en het reputatieonderzoek hebben we daarvoor de voorkeuren van deelnemers opgehaald en geëvalueerd. We hebben voor de komende jaren gekozen voor de volgende drie thema’s:

1. Klimaat en biodiversiteit
   De transitie naar een klimaatneutrale economie heeft verstrekkende gevolgen voor de maatschappij. We willen bijdragen aan het transformeren van de economie naar een klimaat neutrale economie en biodiversiteitsverlies tegengaan.
2. Duurzame technologie
   Dit zijn technische ontwikkelingen die duurzame maatschappelijke behoeften vervullen zonder gebruik te maken van niet-hernieuwbare hulpbronnen en zonder grootschalige, niet terug te draaien milieuschade. Als grote belegger willen wij de sturende kracht van geld inzetten om bij bestaande processen veranderingen teweeg te brengen die bijdragen aan verduurzaming van de samenleving. Dit sluit goed aan bij de positie van KPN N.V. als één van de duurzaamste telecombedrijven ter wereld. KPN N.V. zet technologie actief in voor het verduurzamen van het eigen bedrijf.
3. Duurzame consumptie en productie
   Wij willen door gerichte investeringen een bijdrage leveren aan het stimuleren van een duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen en aan het efficiënt produceren en consumeren om negatieve milieueffecten te minimaliseren. 

Van de managers van beleggingsfondsen waarin wij deelnemen verwachten wij dat ze de United Nations Principles for Responsible Investment (UNPRI) onderschrijven. Deze principes houden onder meer in dat de managers ESG-factoren meewegen in de beleggingsanalyse en het besluitvormingsproces. Daarnaast wordt verwacht dat zij zich opstellen als actief eigenaar en ESG-factoren betrekken bij dialogen die zij voeren met bedrijven. Voor de totale portefeuille van het pensioenfonds geldt dat alle externe managers zijn aangesloten bij de UNPRI.

Green bonds

Via de beleggingen in green bonds wil het pensioenfonds bijdragen aan de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Dit zijn obligaties die zijn uitgegeven met als specifiek doel om klimaatprojecten te financieren. Dergelijke obligaties zijn uitsluitend bestemd voor projecten met een meetbaar positief milieu-effect. De bijdrage aan de duurzame doelstelling wordt gemeten aan de hand van de vermeden CO₂-uitstoot (CO₂ avoided emissions) als gevolg van onze financiering van groene projecten. Over 2024 is er door onze belegging in groene obligaties ongeveer 56.700 ton CO₂-uitstoot vermeden, wat vergelijkbaar is met de jaarlijkse CO₂-uitstoot van een middelgrote kolencentrale.

Bedrijfsobligaties

Binnen de beleggingscategorie bedrijfsobligaties worden specifieke ESG-benchmarks gehanteerd. De benchmark voor het actief belegde deel sluit onder andere bedrijven uit die het slechtst scoren op het gebied van duurzaamheid (meer dan 5% omzet uit bedrijfsactiviteiten die gerelateerd zijn aan fossiele brandstoffen, wapenproductie en gokken). De CO₂-reductie ten opzichte van de reguliere index bedraagt ongeveer 40%. Daarnaast hebben de actieve managers de opdracht gekregen om meer te beleggen in toekomstgerichte bedrijven. Dit draagt voor ons bij aan een reductie van het transitierisico.

Voor de passieve invulling is gekozen voor een klimaattransitiebenchmark (climate transition benchmark). Deze benchmark heeft als doel om de CO₂-uitstoot jaarlijks te verlagen met 7% tot net-zero in 2050. Dit wordt gerealiseerd door CO₂-efficiënte bedrijven meer gewicht te geven en door restricties op de leggen die verandering stimuleren.

Deze aanpassingen hebben geleid tot een verdere reductie van de CO₂-voetafdruk binnen de categorie bedrijfsobligaties.

Aandelen

De ondernemingen waarin we beleggen zijn divers van soort en gespreid over de hele wereld. De beleggingen zijn uitbesteed aan externe vermogensbeheerders. Wij hebben afspraken gemaakt met de fiduciair vermogensbeheerder om specifieke CO₂-doelstellingen vast te leggen in de contracten met externe vermogensbeheerders. Voor alle actieve aandelenfondsen zijn doelstellingen vastgesteld met een CO₂-reductie van 40% tot 50% ten opzichte van de benchmark.

Om inzicht te hebben in de ecologische voetafdruk wordt voor de aandelen- en bedrijfsobligatieportefeuilles de uitstoot van de bedrijven gemeten in termen van CO₂- equivalenten. Hiervoor wordt maken we gebruik van databases van externe ESG-dataproviders. De maatstaf die wordt gehanteerd is het aantal kilogram CO₂ dat wordt uitgestoten per geïnvesteerde euro. Hierbij gaat het om:

• De directe uitstoot van de productiefaciliteiten van de bedrijven (scope 1);
• De uitstoot die is gerelateerd aan de door de onder- neming ingekochte elektriciteit (scope 2).

Per bedrijf wordt de totale CO₂-uitstoot bepaald en gerelateerd aan de totale ondernemingswaarde van het bedrijf. Dit resulteert in een CO₂-uitstoot per euro geïnvesteerd vermogen. Vervolgens wordt voor de beleggingsportefeuille de kapitaalgewogen CO₂-uitstoot uitgerekend en vergeleken met de CO₂-uitstoot van een benchmark waarbij geen rekening wordt gehouden met duurzaamheidskenmerken. In het komende jaar onderzoeken we in hoeverre verdere doelstellingen kunnen worden vastgesteld voor ESG-integratie en/of aan de CO₂-uitstoot van de portefeuilles.

Wij streven ernaar dat alle bedrijven waarin we beleggen zich gedragen volgens de OESO-richtlijnen voor verantwoord ondernemen en de Global Compact Principles (GCP) van de Verenigde Naties (VN). Dit zijn principes op het gebied van mensenrechten, milieu, arbeidsomstandigheden en anticorruptie. De Global Compact Principes zijn te vinden op de website De Tien Principes van het UN Global Compact.

Voor de screening maken we gebruik van de diensten van Aegon Asset Management en Sustainalytics. Deze partijen screenen de gehele beleggingsportefeuille. Met de bedrijven binnen de beleggingsportefeuille die onvoldoende scoren gaan de engagementmanagers van Aegon Asset Management een dialoog aan. Op basis van ons MVB-beleid wordt afhankelijk van de aard van de geconstateerde tekortkoming een maximale duur voor de engagementactiviteiten aangehouden. Voor bedrijven die niet voldoen is de engagementduur in principe beperkt tot één jaar. Voor bedrijven die dreigen niet te gaan voldoen is deze periode drie jaar. Na deze periode wordt het bedrijf in principe uitgesloten, tenzij wij van mening zijn dat door het bedrijf aantoonbare verbeterstappen zijn gezet die de geconstateerde tekortkoming teniet doen. 

Sustainalytics geeft als externe engagementprovider namens ons ook  invulling aan het instrument “Screening en Dialoog” uit het MVB-beleid. Sustainalytics richt zich daarbij nadrukkelijk op de thematische speerpunten. Daarnaast verzorgen zij zelf ook een bredere, uitgebreidere en diepere engagement bij bedrijven die op onderdelen niet voldoen aan internationale standaarden op bijvoorbeeld mensenrechten, ethiek en omgeving. Daarbij worden objectieve doelen gesteld en wordt vooruitgang nauwlettend gemonitord.

Daarnaast vragen wij van de vermogensbeheerders in de beleggingsportefeuille dat zij een dialoog voeren met bedrijven in hun portefeuilles over hun duurzaamheidsprestaties. Wij nemen de zichtbare inspanningen voor deze dialogen en de rapportage hierover mee in de beoordeling van de externe managers.

Hierna gaan we in op een aantal voorbeelden van deze dialogen van de externe managers en de hierbij behaalde resultaten.

Stewart Investors: Gezamenlijke dialoog op duurzaam gebruik van mineralen bij de productie van halfgeleiders. 

Thema's: technologie; duurzame consumptie & productie

Stewart Investors heeft recent een update gegeven over een gezamenlijke dialoog over mineralen in de toeleveringsketen van halfgeleiders. De manager heeft zich aangesloten bij de Responsible Minerals Initiative (RMI), een initiatief dat in 2021 van start ging. Sindsdien heeft RMI gesprekken gevoerd met 21 elektronica- en industriële bedrijven over de traceerbaarheid van mineralen. De manager erkent dat de dialoog over dit onderwerp weg is die een aantal jaren zal duren. Tegelijkertijd is er hoop dat veranderingen een stap dichterbij is gekomen door het opbouwen van een nauwere relatie met invloedrijke bedrijven in de toeleveringsketen van elektronica.

In 2024 zijn de thematische speerpunten door Sustainalytics ingevuld middels verschillende dialoog programma's. Waar de oude programma's een termijn van 3 jaar kenden, zijn de nieuwe programma's meer integraal ingestoken en hebben ze ook geen harde einddatum. De praktijk leert dat dialogen een langere periode van betrokkenheid vragen om echt verandering teweeg te kunnen brengen. In deze nieuwe programma's gaat Sustainalytics in gesprek met een selecte groep bedrijven om ze te bewegen verbeteringen door te voeren met betrekking tot het thema. Dit doet Sustainalytics vanuit eigen expertise. Maar door de groep bij elkaar te brengen faciliteren ze ook onderlinge kennisoverdracht. Daarbij kunnen achterblijvers bijvoorbeeld versneld leren van bedrijven die al verder zijn. 

Thema klimaat en biodiversiteit

Op het thema klimaat en biodiversiteit voert Sustainalytics het programma ‘Biodiversity and Natural Capital’ uit. Dit richt zich op het helpen van bedrijven bij het zo goed mogelijk omgaan met natuurlijke hulpbronnen en biodiversiteit. Dit is niet alleen vanuit een risicocontext ingestoken. Er wordt ook gezocht naar kansen die bijdragen aan de bedrijfsresultaten. Het programma is gericht op 50 bedrijven in de agrarische waardeketen. Dit zijn investeerders, handelaren, agrochemische bedrijven en producenten. Sustainalytics stuurt aan het gebruik van internationale standaarden, waardoor uniformiteit ontstaat bij bedrijven. Dit programma is in 2024 gestart en heeft op dit moment nog wisselende resultaten. 25% van de bedrijven werkt op dit moment constructief mee, 60% houdt het bij algemene reacties en het overige deel is moeilijk te bereiken. Omdat het programma nog in de opstartfase is, zal er in de loop der tijd meer te vertellen zijn over de voortgang. 

Ook de fiduciair vermogensbeheerder bevraagt de externe managers onder andere over hun visie op relatief hoog uitstotende bedrijven binnen de portefeuille. Belangrijk onderdeel van deze discussies is ook wat de mening van de manager is over de plannen tot verduurzaming van de bedrijven waar belegd wordt, en dus niet alleen over de uitstoot op dit moment.

Pensioenfonds KPN is betrokken bij een programma ‘Scaling Circular Economies’ van Sustainalytics. Het programma richt zich op bedrijven die gekoppeld zijn aan de automotive sector. In dialogen willen we de bedrijven helpen om hun productieprocessen steeds zo in te richten dat circulariteit van producten de aandacht heeft. In de automotive-industrie botsen ambities voor de circulaire economie gemakkelijk met doelstellingen om steeds meer auto’s te verkopen. Het programma moedigt bedrijven aan om prioriteit te geven aan alternatieven die minder grondstoffen verbruiken. Het programma wil bedrijven stimuleren om te benutten waar ze goed in zijn, zoals kapitaal aantrekken, innoveren, produceren, vermarkten, verkopen en lobbyen.

Een voorbeeld is een dialoog die wordt gevoerd met een Indiaas autobedrijf. Dit bedrijf beschikt over een uitgebreid circulair raamwerk opgebouwd vanuit de vier bouwblokken uit het Circulair Car Initative van het Wereld Economisch Forum: 

1. Decarbonisatie
2. Materiaalcirculariteit
3. Levensduuroptimalisatie
4. Verbetering van het gebruik

Het bedrijf ontwikkelt KPI’s, mijlpalen en doelstellingen om de prestaties binnen dit framework te meten en te vergelijken. Daarnaast worden afdelingshoofden verantwoordelijk gehouden voor de implementatie van het framework. Sustainalytics richt zich in de dialoog vooral de monitoring van de voortgang en het delen van ontwikkelingen met de sector.

Barrick Gold Corp.

Het Canadese mijnbouwbedrijf Barrick Gold Corp was geïdentificeerd voor het niet naleven van UNGC Principe 2: bedrijven moeten ervoor zorgen dat ze niet medeplichtig zijn aan mensenrechtenschendingen. Het bedrijf werkt samen met het Chinese Zijin Mining aan de exploitatie van de, in Papoea Nieuw Guinea gelegen, Porgera goudman. Dit bedrijf is reeds uitgesloten. De Progera mijn is zeer slecht bereikbaar en er is al langere tijd geweld tussen lokale bevolkingsgroepen en wetteloosheid door afwezigheid van overheidsdiensten. In 2024 is een engagementtraject gestart met Barrick Gold Corp. Uit de gesprekken komt naar voren dat milieuvervuiling systematisch is en dat er geen lokale onafhankelijke beoordeling op omgang met mensenrechten mogelijk is door het vele geweld. Door geringe verwachtingen dat er verbetering gaat optreden wordt het bedrijf daarom per 1 januari 2025 uitgesloten.   

In 2023 hebben we het uitsluitingenbeleid voor landen aangescherpt. De uit te sluiten beleggingen zijn aandelen, staatsobligaties & overige leningen uitgegeven door centrale en lagere overheden van deze landen en bedrijven die voor 100% eigendom zijn van de overheid of volledig worden gegarandeerd door de overheid. We hanteren de volgende criteria voor het uitsluiten van landen.

• Landen die op basis van universeel erkende gronden zijn veroordeeld. De belangrijkste veroordelingen van staten zijn de sancties van de VN Veiligheidsraad en oproepen tot boycot door de International Labour Organisation (ILO);
• Landen met een score lager dan 30 in de Corruption Perceptions Index;
• Landen die als ‘not free’ worden beoordeeld door Freedom House.

We sluiten de volgende bedrijven uit voor onze beleggingen:

Controversiële wapens

• Bedrijven die betrokken zijn bij de productie, ontwikkeling, handel en onderhoud van controversiële wapens en bedrijven die een belang hebben in een bedrijf welke betrokken is bij voorgenoemde activiteiten. Als controversiële wapens zijn gedefinieerd: anti-persoonsmijnen, chemische en biologische wapens, verarmd uranium munitie, nucleaire wapens en clusterwapens en witte fosfor

Kolen

• Kolenmijnbouw bedrijven die 1% of meer van hun omzet behalen uit de winning van thermische kolen. Dit type kolen wordt verbrand met als doel elektriciteit en/of hitte op te wekken en heeft een sterk vervuilende impact op het milieu. De mijnen van deze bedrijven lopen een groot risico om in de toekomst onrendabel te worden (de zogenaamde ‘stranded assets’).
• Bedrijven die jaarlijks meer dan 20 miljoen ton thermische steenkool produceren én actief de exploratie-, mijnbouw- of raffinageactiviteiten uitbreiden.
• Bedrijven die 5% of meer van hun omzet behalen uit kolengestookte elektriciteitsopwekking.
• Bedrijven die een capaciteit hebben voor kolen gestookte elektriciteit opwekking van meer dan 10 gigawatt en actief de productiecapaciteit van kolencentrales uitbreiden, ook als dit minder dan 5% van hun omzet bedraagt.

Tabak

• Tabaksbedrijven, die omzet uit de productie van tabak en tabak-gerelateerde producten halen. Bedrijven die 10% of meer van de omzet uit de distributie en verkoop van tabak en tabakgerelateerde producten halen.

Olie

• Bedrijven die 5% of meer van hun omzet halen uit onconventionele olie- of gaswinning en/of bedrijven die een significante betrokkenheid hebben bij het transport van onconventionele olie- of gas (hieronder vallen onder meer teerzandolie, schaliegas en kolenbedmethaan).
• Bedrijven die 5% of meer van hun omzet halen uit de olie- en gaswinning in het poolgebied.
• Mensenrechten
• Bedrijven uit Rusland en Wit Rusland

Biodiversiteit

• Bedrijven die 5% of meer van hun inkomsten uit palmolieproductie en/of distributie halen.
• Bedrijven die bossen beheren voor de productie met een FSC-certificerings-dekking van 75% of lager. Biodiversiteit is zeer belangrijk voor onze samenleving. Permanent verlies van biodiversiteit vormt net als klimaatverandering een van de grootste systeemrisico's voor al het leven op de planeet. Dit heeft dus grote consequenties voor de samenleving, de economie en financiële instellingen. Het beperken van de achteruitgang van de biodiversiteit is een grote wereldwijde uitdaging.

Non-compliant

• Bedrijven die non-compliant zijn met de UN Global Compact principles worden in principe uitgesloten wanneer deze binnen één jaar niet als compliant kunnen worden bestempeld.
• Bedrijven die niet handelen in lijn met OESO-richtlijnen en waarbij de gevoerde dialoog niet heeft geleid tot het gewenste resultaat kunnen worden uitgesloten.

In bijlage 9.2. van het MVB-beleid is een actuele lijst van uitgesloten landen en bedrijven opgenomen. Je vindt het MVB-beleid op onze website.